عمل پیوند قرنیه چشم به دلایل مختلفی ممکن است عملکرد قرنیه دچار اختلال شده و بیمار برای درمان نیاز به پیوند قرنیه داشته باشد. این اختلالات با توجه به نوع عارضه می‌توانند ساختاری یا عملکردی باشند. به عنوان مثال بیماری کراتوکونوس یا قوز قرنیه یک ایراد ساختاری است چون باعث می شود انحنای قرنیه از حالت طبیعی خارج شده و در نتیجه فرد دچار اختلال دید شود. همچنین بیماران مبتلا به «دیستروفی‌های سلول‌های اندوتلیال» که اختلال عملکردی در سلول های اندوتلیوم (درونی‌ترین لایه قرنیه) دارند به دلیل عدم شفافیت قرنیه دچار کاهش بینایی می شوند و به پیوند قرنیه نیاز پیدا می کنند. برای آشنایی بیشتر با عمل پیوند قرنیه چشم تا پایان مقاله همراه پرشیا مد تریپ باشید.
پیوند قرنیه چشم
اولین مورد پیوند قرنیه موفق در سال ۱۹۰۵ صورت گرفت به این صورت که تمام قرنیه بیمار برداشته و قرنیه سالم به جای آن پیوند زده شد. به تدریج با رشد دانش چشم پزشکی و ابداع روش‌های جدید، پیوند قرنیه متحول شد و به عبارتی توسعه یافت و جراحان موفق شدند فقط قسمت معیوب این عضو را برداشته و همان قسمت از قرنیه سالم را به جای آن پیوند بزنند. این تکنیک با عنوان پیوند لایه‌ای شناخته می‌شود.
عمل پیوند در بیماران مختلف
در بیمارانی که کدورت قرنیه، قوز قرنیه و یا اختلالات لایه‌های بالایی قرنیه دارند همان لایه‌های بالایی و میانی تحت عمل جراحی پیوند قرار می‌گیرد. از طرفی در بعضی افراد مانند بیماران مبتلا به دیستروفی اندوتلیال فوکس، سندرم ICE و همچنین بیمارانی که قبلا پیوند تمام ضخامت انجام داده اند ولی پیوند پس زده و سلول‌های اندوتلیال از دست رفته اند، صرفاً همان لایه اندوتلیوم پیوند زده می‌شود.
همچنین باید توجه داشت هیچ فرد زنده‌ای نمی‌تواند بدون قرنیه زندگی کند. در نتیجه برای جراحی پیوند باید قرنیه سالم از فرد اهدا کننده (فوت شده) پس از طی مراحل قانونی و انجام آزمایش‌های تخصصی (شامل تست‌های آزمایشگاهی ـ میکروبی و شمارش سلول‌های اندوتلیوم) دریافت شود.
قرنیه‌های تایید شده به مدت کوتاهی در بانک چشم ذخیره و به افراد نیازمند پیوند ارائه می‌شوند؛ لازم به ذکر است اجزاء یک چشم سالم می تواند برای درمان سه بیمار به‌کار رود.
عمل پیوند قرنیه چگونه است؟
برای پیوند قرنیه معمولاً بیمار قبل از عمل در بیمارستان بستری می شود تا آزمایش ها و معاینات لازم صورت بگیرد. پیش از بستری شدن بیمار، برای رزرو قرنیه با بانک چشم هماهنگی می شود و اگر به هر دلیلی قرنیه مناسب برای پیوند در بانک چشم موجود نباشد، جراحی به روز دیگری موکول خواهد شد.
عمل پیوند قرنیه چشم به طور معمول با بیهوشی کامل انجام می گیرد؛ البته اگر به علت بیماری های دیگر مثل مشکلات قلبی یا ریوی امکان بیهوشی کامل وجود نداشته باشد. فرد به کمک دارو خواب آلود و چشم به‌صورت موضعی بی‌حس می شود. در این حالت نیز بیمار در حین عمل دردی احساس نمی کند.
در طول عمل، پزشک جراح با استفاده از وسایل میکروسکوپی یک قطعه مُدور از وسط قرنیه بیمار برداشته و به جای آن یک قطعه مشابه از قرنیه سالم را جایگزین می کند و آن را با بخیه های خیلی ظریف به چشم بیمار می دوزد. این جراحی بین یک تا دو ساعت طول می کشد. البته گاهی (علاوه بر پیوند قرنیه)، عمل آب مروارید (کاتاراکت) یا آب سیاه (گلوکوم) ممکن است صورت همزمان انجام شود. پس از خاتمه عمل، چشم پانسمان خواهد شد.
پیوند قرنیه برای چه کسانی است؟
در شرایط زیر، افراد به عمل پیوند نیاز دارند:
- بروز ورم قرنیه پس از جراحی آب مروارید
- مبتلایان به بیماری قوز قرنیه (کراتوکونوس)
- افراد دارای کدورت یا لک قرنیه (که معمولاً به دلیل عفونت مکرر تبخال چشمی یا عفونت های میکروبی ایجاد می شود.)
- افراد دچار سوختگی شیمیایی قرنیه
- کسانی که به دلیل بیماری های ارثی دچارکدورت یا ورم قرنیه هستند.
پیوند قرنیه چشم در ایران
پیوند قرنیه (کراتوپلاستی) یک نوع از جراحی برای جایگزینی بخشی از قرنیۀ شما با بافت قرنیه از طرف فرد اهدا کننده است. قرنیۀ چشم، سطح شفاف و گنبدی شکل چشم است. قرنیه بخشی است که نور از طریق آن به چشم وارد می‌شود و مهم‌ترین بخش برای توانایی دیدن واضح اجسام اطراف ماست. پیوند قرنیه باعث کاهش بینایی می‌شود. البته معمولا فرد درد کمتری را احساس می کند و به مرور ظاهر قرنیه بهبود پیدا می کند. در بیشتر مواقع پیوند قرنیه، یک عمل موفقیت آمیز است اما گاهی اوقات نیز ممکن است هم برای اهدا کننده و هم برای شخص گیرنده خطراتی به همراه داشته باشد.
عمل پیوند قرنیه چشم اغلب برای درمان بینایی بیماری است که قرنیۀ او در حوادث آسیب دیده است. همچنین پیوند قرنیه می‌تواند درد یا سایر علائم و نشانه‌های مرتبط با بیماری‌های قرنیه را تسکین دهد.
شرایط عمل پیوند قرنیه در ایران
در برخی از شرایط عمل پیوند قرنیه چشم می‌تواند راه حل مناسبی برای حل مشکل باشد، شرایطی مانند:
- قرنیه‌ای که به سمت بیرون برآمده است. (قوز قرنیه)
- دیستروفی فوکس که یک بیماری ارثی محسوب می‌شود.
- نازک شدن یا پارگی قرنیه
- اسکار قرنیه که ناشی از عفونت یا آسیب قرنیه است.
- تورم قرنیه
- زخم‌های قرنیه که با درمان پزشکی رفع نمی‌شوند.
- عوارض ناشی از جراحی قبلی چشم
دیستروفی قرنیه چیست؟
در زمان ابتلا به دیستروفی (Fuchs fewks)، مایعات در لایۀ شفاف قرنیه جلوی چشم شما جمع می‌شود و باعث تورم و ضخیم شدن قرنیه می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به تاری یا کدر شدن بینایی و ناراحتی چشم شود. دیستروفی فوکس معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به تدریج می‌تواند سبب بدتر شدن بینایی شما شود. معمولا این بیماری از 30 یا 40 سالگی شروع می‌شود.
البته بسیاری از افراد مبتلا به دیستروفی فوکس تا سن 50 یا 60 سالگی علائمی ندارند. برخی از داروها و مراقبت‌های مخصوص از خود ممکن است به کاهش علائم و نشانه‌های دیستروفی فوکس کمک کند. اما زمانی که این اختلال به اندازۀ کافی پیشرف کند تأثیر مهمی روی بینایی شما می‌گذارد. بهترین روش برای درمان آن عمل پیوند قرنیه چشم است.
علائم بیماری دیستروفی فوکس
با پیشرفت بیماری، علائم دیستروفی فوکس که معمولاً هر دو چشم را درگیر می‌کند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تاری دید یا کدری آن، که گاهی اوقات به عنوان عدم وضوح عمومی دید توصیف می‌شود.
- نوسان در بینایی که با علائم بدتر در صبح پس از بیدار شدن نمایان می‌شود و به تدریج در طول روز بهبود می‌یابد. با پیشرفت بیماری، تاری دید یا بهبود می‌یابد یا نمی‌یابد.
- کاهش بینایی در نور کم و روشنایی
- دیدن هاله‌هایی در اطراف چراغ‌ها
- درد یا ریزش پوست در اثر تاول‌های ریز روی سطح قرنیه