کاشت حلزون گوش از آنجایی که گوش انسان مسئول تعادل و شنوایی در بدن است، اهمیت دارد. این عضو که محدوده فرکانسی آن از 20 هرتز تا 20 هزار هرتز است، میتواند تفاوت بلندی صدای کمتر از 1 دسی بل و تفاوت فرکانس کمتر از 1٪ تشخیص دهد. با این حال، گاهی اوقات ممکن است بخاطر مشکلات شنوایی مادرزادی و گاهی به دلیل عوامل مختلف مانند کهولت سن و بیماریها، شنوایی به تدریج کاهش یابد. در چنین مواردی، سمعک (hearing aids) به فرد امکان میدهد تا با محیط خود ارتباط برقرار کند.
سمعک به افرادی که کمشنوایی شدید تا عمیق دارند و به سختی میتوانند صداهایی را بشنوند یا فقط صداهای بسیار بلند را میشنوند، کمکی نمیکند. برای چنین موارد خاص، باید از کاشت حلزون گوش (cochlear implan) استفاده شود.
برای کسانی که در هر دو گوش کمشنوایی عمیق دارند و کسانی که از سمعک استفاده مناسبی نمیکنند، کاشت حلزون گوش انجام میشود. بسیاری از این افراد، از کاشت حلزون در هر دو گوش (دو طرفه) استفاده میکنند. گوش دادن با دو گوش میتواند توانایی تشخیص جهت صدا را بهبود بخشد.
کاشت حلزون دستگاه الکترونیکی کوچکی است که تاحدی شنوایی را به فرد باز میگرداند. این گزینه میتواند یک گزینه پزشکی برای افرادی باشد که در اثر آسیب به گوش داخلی مبتلا به کم شنوایی شدید تا عمیق و عمیق شدهاند و سمعک برای آنها کارایی محدود و کمی دارد.
برخلاف سمعکها که صدا را تقویت میکنند، کاشت حلزون گوش (cochlear implant) قسمتهای آسیبدیده گوش را برای تحویل سیگنال صوتی به عصب شنوایی دور میزند.
دستگاه کاشت حلزون گوش چیست؟
دستگاه کاشت حلزون شنوایی با باتری کار میکند. اکنون، باتری کاشت حلزون پاوروان و اتیکن مدیکال موجود است. کاشت حلزون میتواند به فراهم کردن احساس صدا در افراد ناشنوا یا افراد مبتلا به کمشنوایی عمیق کمک کند.
این دستگاه از یک قسمت خارجی (پردازشگر صدا) که پشت گوش قرار میگیرد و قسمت دیگری که با جراحی زیر پوست قرار میگیرد، تشکیل شده است.
دستگاه کاشت حلزون گوش چه قسمت هایی دارد؟
دستگاه کاشت حلزون دارای قسمت های زیر است:
. میکروفن که صدا را از محیط دریافت میکند
. پردازشگر گفتار که صداهای دریافتی از میکروفن را انتخاب و تنظیم میکند
. فرستنده و گیرنده/تحریککننده که سیگنالها را از پردازشگر گفتاری دریافت میکند و آنها را تبدیل به تکانههای الکتریکی میکند
. ردیف الکترودی مجموعهای از الکترودها است که در گوش داخلی (حلزون) قرار میگیرند، این الکترودها تکانهها را از تحریککننده الکتریکی جمعآوری میکند و آنها را به نواحی متفاوتی از عصب شنوایی و سپس به مغز ارسال میکند
مغز تکانههای الکتریکی را صدا تفسیر میکند، اگرچه این صداها دقیقا مانند شنوایی طبیعی نیستند. برای یادگیری و تفسیر سیگنالهای دریافتی از کاشت حلزون گوش نیاز به گذشت زمان و آموزش است.
در ظرف مدت یک سال از زمان استفاده از این دستگاه، در بیشتر افراد دارای کاشت حلزون پیشرفت قابلتوجهی در درک گفتار مشاهده میشود. کاشت حلزون شنوایی طبیعی را به فرد برنمیگرداند؛ در عوض، این دستگاه میتواند بازنمایی سودمندی از صداهای موجود در محیط را برای فرد ناشنوا فراهم کند و به او کمک کند که گفتار را درک کند.
دستگاه کاشت حلزون شنوایی چگونه کار میکند؟
دستگاه کاشت حلزون گوش تفاوت زیادی با سمعک دارد. سمعکها صداها را تقویت میکنند، بهطوریکه این صداهای تقویتشده را گوشهای آسیبدیده شناسایی میکنند، اما دستگاههای کاشت حلزون قسمتهای آسیبدیده گوش را دور زده و مستقیم عصب شنوایی را تحریک میکنند.
سیگنالهای تولیدشده دستگاه کاشت را عصب شنوایی به مغز ارسال میکند، بهطوریکه این سیگنالها را مغز صدا بازشناسی میکند.
شنوایی با دستگاه کاشت حلزون با شنوایی طبیعی متفاوت است. با این حال، این دستگاه به بیشتر افراد ناشنوا این امکان را میدهد که سیگنالهای هشداردهنده را شناسایی کنند، صداهای محیطی را تشخیص دهند و گفتار را درک کنند.
چرا کاشت حلزون؟
کاشت حلزون گوش باعث بهبود ارتباط و کیفیت زندگی افرادی میشود که کم شنوایی شدید تا عمیق دارند و سمعک به آنها کمک کمی میکند. کاشت حلزون در دو گوش (دوطرفه) روش درمانی استانداردی برای کم شنواییهای شدید تا عمیق و عمیق است، بهویژه برای نوزادان و کودکانی که در مرحله یادگیری گفتار و زبان هستند.
همچنین بزرگسالان و کودکانی که شنوایی خود را پس از یادگیری گفتار و زبان (زبان آموزی) از دست دادهاند، میتوانند از کاشت حلزون گوش استفاده کنند.
این افراد بیان میکنند که کاشت حلزون باعث بهبود موارد زیر میشود:
. بهبود در توانایی شنیدن صداهای گفتاری بدون نیاز به نشانههای بینایی از جمله لب خوانی
. بهبود در بازشناسی صداهای محیطی
. بهبود در درک گفتار در محیطهای پُر سر و صدا
. بهبود در جهتیابی و مکانیابی صداها
. بهبود در شنیدن صدای تلویزیون و تلفن
کاشت حلزون برای چه کسانی انجام می شود؟
کودکان و بزرگسالان ناشنوا یا دارای کم شنوایی شدید تا عمیق میتوانند از کاشت حلزون بهره ببرند.
تا دسامبر 2012، تقریبا 324000 نفر ثبت شده است که از این دستگاه استفاده میکنند. در ایالات متحده، تقریبا 58000 نفر بزرگسال و 38000 کودک از دستگاه کاشت حلزون گوش استفاده میکنند.
سازمان غذا و دارو آمریکا (FAD) اولین بار در اواسط دهه 80 میلادی کاشت حلزون را برای درمان کم شنوایی در بزرگسالان تایید کرد. همچنین از سال 2000 میلادی، کاشت حلزون توانست تاییدیه FDA برای استفاده در کودکان واجد شرایط در 12 ماهگی را دریافت کند.
برای کودکان کمتر از یک سال که ناشنوا یا کم شنوای عمیق هستند، استفاده از کاشت حلزون در این دوران از زندگی حائز اهمیت است، برای اینکه این دوران مناسبترین زمان برای رشد گفتار و مهارتهای زبانی است.
تحقیقات نشان داده است کودکانی که کاشت حلزون را پیش از 12 ماهگی دریافت میکنند، نسبت به کودکان مشابهی که دیرتر این دستگاه را دریافت میکنند، قادر هستند که بهتر بشنوند، صدا و موسیقی را بهتر درک کنند و بهتر صحبت کنند.
همچنین مطالعات در این زمینه نشان داده کودکان واجد شرایط که دستگاه کاشت حلزون شنوایی را پیش از 12 ماهگی دریافت میکنند، سرعت رشد مهارتهای زبانی مشابهی با کودکان دارای شنوایی طیبعی دارند و در کلاسهای عادی خیلی موفق هستند.
همچنین برخی از بزرگسالان که همه یا میزان زیادی از شنواییشان را در بزرگسالی از دست دادهاند، میتوانند از کاشت حلزون بهره ببرند. آنها یاد میگیرند که سیگنالهای کاشت حلزون تداعیکننده صداهایی است که به خاطر میآورند، از جمله صداهای گفتاری، بدون هیچگونه نیازی به نشانههای بینایی که لب خوانی یا زبان اشاره برای فرد فراهم میکند.
چه کسی واجد شرایط دریافت کاشت حلزون است؟
استفاده از دستگاه کاشت حلزون گوش نیازمند عمل جراحی و تربیت شنوایی برای یادگیری یا بازآموزی حس شنوایی است. برای تصمیمگیری در مورد دریافت این دستگاه بهتر است با متخصصین پزشکی از جمله جراح کاشت حلزون و شنوایی شناسی که در زمینه کاشت تجربه دارد، مشورت کنیم.
برخی از افراد ممکن است به دلایل مختلف شخصی تصمیم بگیرند که این عمل را انجام ندهند. عملهای جراحی کاشت حلزون گوش تقریبا همیشه بدون خطر هستند، اگرچه مانند سایر عملهای جراحی، عوارض عمل جزو فاکتورهای خطر هستند.
موضوع دیگر، آموزش برای تفسیر صداهای تولیدشده توسط دستگاه کاشت حلزون است. این فرایند مستلزم صرف زمان و تمرین میباشد. شنواییشناس و گفتار درمان در فرایند یادگیری نقش خیلی مهمی دارند. پیش از عمل جراحی، تمامی این عوامل نیاز است که بررسی شوند.
برای کاندیداتوری عمل کاشت حلزون گوش، شما باید شرایط زیر را داشته باشید:
. میزان کم شنوایی شما باید شدید تا عمیق یا عمیق باشد، به طوری که باعث اختلال در ارتباط کلامی شما میشود
. سودمندی کم و محدود از سمعک، این سودمندی به وسیله آزمونهای شنوایی خاصی مشخص میشود
. نداشتن شرایط پزشکی یا عوامل خطری که خطرات همراه با کاشت حلزون را افزایش دهد
. داشتن انگیزه بالا برای شرکت در جلسات توانبخشی
. اطلاع کامل از اینکه کاشت حلزون گوش برای شنوایی چه کاری میتواند انجام دهد و چه کاری نمیتواند انجام دهد
کاشت حلزون گوش چه فوایدی دارد؟
مطالعات نشان داده است بیمارانی که کاشت حلزون انجام دادهاند، به درک متوسط 80 % دست مییابند، این میزان برای کسانی که کم شنوایی عمیق دارند و از سمعک استفاده میکنند، کمتر است. به طور کلی کاشت حلزون گوش، مزایای زیر را به همراه خواهد داشت:
. توانایی شنیدن گفتار بدون نیاز به نشانههای دیداری مانند لب خوانی
. تشخیص اصوات محیطی طبیعی و روزانه
. توانایی گوش دادن به یک منبع واحد در یک محیط پر سر و صدا
. توانایی فهمیدن اینکه صداها از کجا میآیند. تا بتوان برنامههای تلویزیونی و مکالمات تلفنی شنید
چه عواملی می تواند بر مزایای کاشت حلزون گوش تأثیر بگذارد؟
فواید کاشت حلزون غالباً در افراد مختلف متفاوت است. دلایل این تغییر معمولاً موارد زیر است:
. مدت زمان کاهش شنوایی قبل از عمل کاشت حلزون گوش
. شدت کاهش شنوایی
. وضعیت حلزون گوش (گوش داخلی)
. سایر شرایط پزشکی بیمار
. وسعت توانبخشی بعد از جراحی کاشت حلزون
عوارض کاشت حلزون گوش چیست؟
عمل جراحی کاشت حلزون معمولا بدون خطر است. عوارض کاشت حلزون گوش ممکن است شامل موارد زیر شود:
. از بین رفتن باقی مانده قدرت شنوایی؛ جایگذاری دستگاه ممکن است به باقیمانده شنوایی در همان گوش آسیب بزند.
. التهاب غشاهای اطراف مغز و طناب نخاعی ( ابتلا به بیماری مننژیت)، به دنبال عمل جراحی کاشت حلزون گوش در کودکان؛ معمولا پیش از عمل جراحی برای پیشگیری از بیماری مننژیت، واکسیناسیون انجام میشود.
. گاهی اوقات هم، عمل جراحی مجدد برای تعمیر یا جایگذاری دستگاههای معیوب.
عوارضی که بهندرت اتفاق میافتند, عبارتند از:
. خونریزی
. فلج عصب صورتی
. عفونت قسمت جراحی شده
. عفونت دستگاه
. عدم تعادل
. گیجی
. اختلال عملکرد حس چشایی
. وزوز گوش یا بدتر شدن آن
. نشت مایع نخاعی
چه آمادگیهایی پیش از عمل جراحی کاشت حلزون نیاز است؟
عمل جراحی کاشت حلزون گوش، تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، بدین معنی که فرد در هنگام عمل جراحی بیهوش خواهد بود. فرد ممکن است نیاز باشد که:
. بهطور موقت داروهای خاصی یا مکملهای دارویی استفاده نکند
. خودداری از خوردن یا نوشیدن برای زمان مشخصی
. جراح آموزشها و نکات لازم پیش از عمل جراحی را به فرد میگوید
نکات مورد نیاز و ضروری برای عمل کاشت حلزون گوش
-
پیش از عمل جراحی
ارزیابی کامل پزشکی برای اینکه مشخص شود که آیا کاشت حلزون گزینه پزشکی مناسبی هست.
ارزیابی احتمالا شامل این موارد است:
. آزمونهای شنوایی، گفتار و گاهیاوقات تعادل
. معاینات پزشکی برای ارزیابی سلامت گوش داخلی
. تصویربرداری سیتی (CT) یا امآرآی (MRI) از جمجمه برای ارزیابی حلزون و ساختمان گوش داخلی
. گاهی اوقات، آزمونهای روانشناسی برای تعیین توانایی یادگیری آموزشهای استفاده از دستگاه کاشت حلزون
-
هنگام عمل جراحی
جراح پشت گوش را شکاف میدهد و حفره کوچکی در قسمت استخوان جمجمه (ماستوئید) برای قرار گرفتن قسمت داخلی دستگاه ایجاد میکند.
سپس جراح سوراخ کوچکی در حلزون ایجاد کرده و از طریق این سوراخ ردیف الکترودی قسمت داخلی دستگاه را داخل حلزون جایگذاری میکند.
شکاف پشت گوش با بخیه بسته میشود، به طوری که قسمت داخلی زیر پوست قرار میگیرد.
-
پس از جراحی
فرد ممکن است این موارد را تجربه کند:
. احساس فشار یا ناراحتی در گوش
. گیجی یا حالت تهوع
. بیشتر افراد روز جراحی یا یک روز پس از جراحی حال عمومی خوبی برای مرخص شدن از بیمارستان دارند. فرد جراحی شده حدود یک هفته بعد نیاز است که برای کشیدن بخیهها به دکتر مراجعه نماید.
چگونه دستگاه حلزون گوش را فعال کنیم؟
برای فعال کردن دستگاه، متخصص شنواییشناس کارهای زیر را انجام میدهد:
. تنظیم پردازشگر صدا
. بررسی قسمت مختلف دستگاه برای اطمینان از عملکرد آنها
. تعیین اینکه چه صداهایی شنیده شوند
. آموزش نحوه استفاده از دستگاه و نگهداری مناسب آن
. تنظیم دستگاه بهطوریکه از نظر شنوایی بهترین عملکرد را داشته باشد
توانبخشی
توانبخشی شامل آموزش مغز برای درک صداهای شنیده شده از دستگاه کاشت حلزون گوش است. گفتار و صداهای محیطی روزمره، متفاوت از چیزی که در خاطر فرد هست، شنیده میشوند. مغز برای شناسایی مفهوم صداها نیاز به زمان دارد. این فرایند با گذر زمان در حال بهبود میباشد و عملکرد دستگاه با استفاده مداوم و پیوسته از دستگاه پردازشگر گفتاری در ساعات بیداری، همواره بهتر میشود.
نتایج
نتیجه کاشت حلزون گوش در افراد متفاوت است. عواملی که ممکن است نتایج کاشت حلزون را تحت تاثیر قرار دهد، شامل سن فرد هنگامی که شنواییاش را از دست میدهد و فاصله زمانی بین کم شنوایی و عمل کاشت حلزون میباشد.
برای کودکان، بهترین نتیجه زمانی اتفاق میافتد که کودک در سنین خردسالی باشد. همچنین تحقیقات نشان دادهاند که کودکان خردسالی که کاشت حلزون گوش را انجام داده اند، از کودکان هم سن و سال خود که سمعک استفاده میکنند، شنوایی و گفتار بهتری دارند.
در بزرگسالان، بهترین نتایج زمانی مشاهده میشود که فاصله زمانی بین کم شنوایی عمیق و عمل کاشت حلزون گوش، کوتاه باشد. بزرگسالانی که تجربه شنیداری کم دارند یا فاقد تجربه شنیداری هستند، معمولا از کاشت حلزون بهره کمی خواهند برد.
برخی از نتایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:
. شنوایی واضحتر
بیشتر افرادی که واجد شرایط عمل کاشت حلزون هستند، با استفاده از آن واضحتر میشنوند.
. بهبود وزوز گوش
اگرچه وزوز گوش دلیل اصلی دریافت کاشت حلزون نیست، اما ممکن است هنگام استفاده از دستگاه کاشت حلزون گوش، تا حدی شدت وزوز گوش کاهش یا بهبود یابد. کاشت حلزون گوش بهندرت ممکن است شدت وزوز گوش را بدتر کند.
انواع صداها
صداها را میتوان به دو نوع تقسیمبندی کرد:
. فرکانسهای پایین
فرکانسهای پایین تشکیلدهنده اساس و ساختار صداهایی مانند واکهها (vowels) و آهنگ گفتار هستند. این فرکانسها در بازشناسی صدای افراد و تشخیص احساسات اهمیت دارند.
. فرکانسهای بالا
فرکانسهای بالا دربرگیرنده جزئیات مهم و تکمیلی صدا هستند، به شناسایی و تمایز کلمات کمک میکنند و باعث بهبود کیفیت و وضوح گفتار میشوند. این فرکانسها در درک گفتار، بهویژه در محیطهای پُر سر و صدا اهمیت دارند.
کاشت حلزون گوش برای کودکان
سازمان غذا و دارو آمریکا معتقد است که از شروع سن 1 سالگی عمل جراحی کاشت حلزون برای کودکان امکانپذیر است. بیشتر کودکانی که در دوران کودکی کم شنوایی قابلتوجهی در آنها تشخیص داده میشود، کاندیدای دریافت کاشت حلزون هستند.
کاشت حلزون در اوایل دوران کودکی باعث میشود که کودکان در دوره بحرانی یادگیری گفتار و مهارتهای زبانی در معرض این صداها قرار بگیرند.
کاشت حلزون گوش عملکرد بهتری برای کودکانی دارد که:
. در هر دو گوش کم شنوایی عمیق دارند
. سمعک به آنها کمک کمی میکند
. سن کودک کمتر از 5 سال است
. نداشتن شرایط پزشکی یا عوامل خطری که احتمال بروز عوارض همراه با عمل جراحی کاشت حلزون را افزایش دهد
. آمادگی برای یادگیری ارتباط برقرار کردن با دیگران به وسیله کاشت حلزون گوش
. برخوردار بودن از حمایت والدین، معلمان و برنامههای مدرسه برای کمک به آنها در به دست آوردن مهارتهای شنوایی
. شرکت در جلسات تربیت شنوایی وگفتار درمانی برای یادگیری مهارتهای گفتاری
کاشت حلزون گوش در بزرگسالان
برخی از بزرگسالان که در دوران بزرگسالی مبتلا به کم شنوایی شدید تا عمیق یا عمیق شدهاند و سمعک به آنها کمک کمی میکند، میتوانند از کاشت حلزون استفاده کنند.
عوامل متعدد و متفاوتی بهرهمندی از کاشت حلزون را در بزرگسالان تحت تاثیر قرار میدهد، این عوامل عبارت هستند از:
-
سن فرد هنگامی که به کم شنوایی مبتلا میشود
افراد بزرگسالی که مدت کمی از کم شنواییشان میگذرد، حافظه شنیداری و اتصالات عصبی بیشتری در مغز برای صدا دارند. پس از اینکه عمل کاشت حلزون برای آنها انجام شد، این حافظه شنیداری میتواند به آنها کمک کند، وقتی آنها دوباره یاد میگیرند که با دستگاه کاشت حلزون بشنوند.
-
سن فرد هنگام کاشت حلزون
برای فردی که کاندیدای کاشت حلزون است، هیچ محدودیت سنی وجود ندارد. حتی افراد بزرگسال دارای 90 سال سن و بیشتر میتوانند از شنیدن صدا با کاشت حلزون لذت ببرند. اگر فردی پس از اینکه مهارتهای زبانی را با شنیدن و گوش دادن یاد گرفت، به کم شنوایی مبتلا شود، این نوع کم شنوایی، کم شنوایی پس از زبان آموزی (post-lingual) نامیده میشود. بنابراین آنها یاد خواهند گرفت که زبان شفاهی را بشنوند، همانطوری که پیش از دریافت کاشت حلزون میشنیدند.
برای فردی که پیش از دریافت کاشت حلزون هیچ تجربه شنیداری نداشته است، مسئله خیلی متفاوت است. برای این افراد ممکن است خیلی زمان ببرد تا صدا را درک کنند. آنها ممکن است با کاشت حلزون قادر باشند فقط برخی از صداهای محیطی را درک کنند و برای ارتباط، گوش دادن و صحبت کردن با دیگران از همان روش پیش از کاشت حلزون استفاده میکنند.
-
فاصله زمانی بین کم شنوایی و کاشت حلزون گوش
ابتلای طولانی مدت به کم شنوایی دلیلی برای استفاده نکردن از دستگاه کاشت حلزون نیست. با این حال، اگر فاصله زمانی بین شروع کم شنوایی و کاشت حلزون زیاد باشد، روند یادگیری شنوایی با کاشت حلزون ممکن است طولانیتر شود.
-
باقیمانده شنوایی
باقیمانده شنوایی بدین معنی است که مقداری از سلولهای مویی ظریف در حلزون گوش داخلی هنوز سالم باشند و بتوانند صدا را دریافت کنند. افراد بزرگسالی که باقیمانده شنوایی بیشتری دارد، مغزشان عملکرد بهتری برای گوش دادن، یادگیری و به یادآوری صداهایی که آنها میتوانند بشنوند، دارد.
این باقیمانده شنوایی همچنین میتواند به مغز برای تفسیر و درک مفهوم صداهایی که با دستگاه کاشت حلزون شنوایی خواهند شنید، کمک کند.
-
علت کم شنوایی
همیشه تشخیص علت کم شنوایی امکانپذیر نیست. با این حال در مواردی که میتوان علت را تشخیص داد، این اطلاعات میتواند به راهنمایی فردی که کاندیدای دریافت کاشت حلزون است، کمک کند و همچنین به افراد متخصصی که با فردی که حلزون گوش کاشته است، برای رسیدن به بهترین نتیجه کار میکنند، کمک کند.
-
استفاده از سمعک پیش از کاشت حلزون
استفاده از سمعک بهویژه برای افراد بزرگسالی که باقیمانده شنوایی مفیدی دارند، میتواند به مغز برای دریافت صداها در دوران پیش از کاشت حلزون کمک کند. استفاده از سمعک قسمتهای مربوط به شنوایی در مغز را تحریک میکند و مغز را برای تفسیر معنی و مفهوم صدا آماده میکند.
در نهایت
بطور کلی کاشت حلزون گوش راه بسیار مناسبی برای بازگردانی شنوایی به خصوص در کودکان با کم شنوایی عمیق است. نکته مهم در کاشت حلزون گوش، پیشگیری از عفونت گوش است. برای جلوگیری از عفونت گوش بعد از کاشت، چکاپ دورهای و بررسی وضعیت کاشت الزامی است. از طرفی بیمار باید روش زندگی خود را متناسب با شرایطی که دارد، تنظیم کند تا ریسک عفونت کم شود.