بای پس معده در ایران یکی از جراحی‌های مثبت در مورد کاهش وزن است که حجم معدۀ بیمار، فرآیند هضم و گوارش غذا، طی آن تغییر می‌کند. در عمل بای پس معده، جراح متخصص گوارش، تغییراتی در ساختار دستگاه گوارشی بیمار ایجاد می‌کند. تغییر در لوله گوارشی و کوچک‌شدن معده باعث می‌شود که مقدار غذای دریافتی بدن کم شده و بر اثر کوتاه‌شدن روده باریک، جذب مواد غذایی در روده هم کمتر شود.
البته باید بدانید که بعد از انجام بای پس معده هم، رژیم‌های غذایی و ورزش منظم همچنان ادامه دارد. برای انجام عمل بای پس معده در ایران باید به متخصص گوارش مراجعه کنید.
عمل بای پس معده چیست؟
عمل بای پس معده نوعی عمل لاغری معده است که در آن قسمت کوچکی از بالای معده بریده شده و از بقیۀ معده جدا می‌شود، سپس قسمتی از ابتدای رودۀ کوچک هم بریده می‌شود و رودۀ باریک مستقیماً به این معده کوچک شده وصل می‌شود. این جراحی شامل دو بخش است:
بخش اول
جراح قسمت بالای معده را برش میدهد و قسمت کوچکی از معده را می‌بندد. این قسمت کوچک‌تر به‌هم‌دوخته یا منگنه می‌شود تا کیسۀ کوچکی را ایجاد کند که تقریباً هم‌اندازۀ یک گردو است. کیسۀ جدید می‌تواند حدود ۳۰ گرم غذا را در خود نگه دارد، این در حالی است که معدۀ معمولی می‌تواند حدود ۳ پیمانه غذا را در خود نگه دارد.
بخش دوم
در این قسمت از عمل بای پس معده در ایران ، جراح متخصص گوارش، قسمتی از رودۀ کوچک را برش میدهد و آن را مستقیماً به کیسۀ تازه ایجاد شده، متصل می‌کند. این کار باعث می‌شود طول رودۀ کوچک کمتر باشد. با کاهش میزان مواد غذایی که معده می‌تواند نگه دارد و تغییر در نحوۀ جذب غذا، بیمار کمتر غذا خورده و سریع‌تر احساس سیری می‌کند که این امر کمک می‌کند تا وزن از دست دهد.
شرایط کاندیدای عمل بای پس معده
به‌طورکلی عمل بای پس معده و سایر جراحی‌های کاهش وزن می‌توانند گزینۀ مناسبی برای بیمار باشند، البته با توجه به در نظر گرفتن این شرط که شاخص تودۀ بدنی (BMI) بیمار ۴۰ یا بالاتر باشد. اگر شاخص تودۀ بدنی بیمار بین ۳۵ تا ۳۹.۹ باشد (چاقی) و با مشکلات جدی مرتبط با وزن (نظیر دیابت نوع ۲، فشارخون بالا یا آپنه خواب شدید) دست‌وپنجه نرم خواهدکرد.
اما بای پس معده در ایران برای تمام افرادی که دارای اضافه‌وزن شدید هستند، هم مناسب نیست. برای اینکه معیارهای لازم برای انجام عمل جراحی بای پس را داشته باشید، ممکن است نیاز به رعایت برخی از دستورالعمل‌های پزشکی داشته باشید. برای بررسی این که آیا کاندید مناسبی برای انجام این جراحی‌ها هستید یا نه، به پزشک فوق‌تخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. پزشک یک پروسۀ غربالگری گسترده برای شما انجام خواهد داد و اگر معیارهای لازم را داشته باشید، شما را برای انجام عمل راهنمایی خواهد کرد.
مزایای عمل بای پس معده
از مزایای این روش جراحی، می‌توان به تاثیر بالای آن و کاهش سریع وزن اشاره کرد؛ به طوری که بیمار در طی ۲ سال بعد از جراحی، ممکن است تا ۷۰ درصد از وزن خود را از دست بدهد. معمولاً در طول چند ماه اول، با کاهش شدید وزن روبرو هستیم. در نتیجۀ این تغییرات، عوارضی مثل خستگی مفرط، تغییر خلق و خو، خاریدن بدن، خشکی پوست و ریزش مو، می‌تواند بعد از عمل رخ دهد.
علاوه بر کاهش وزن، عمل بای پس معده در ایران ممکن است بیماری‌هایی را که اغلب مربوط به اضافه وزن است، بهبود ببخشد یا برطرف کند، به عنوان مثال به موارد زیر توجه کنید:
- بیماری بازگشت اسید به مری
- بیماری‌های قلبی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- آپنه انسدادی خواب
- دیابت نوع ۲
- سکته
- ناباروری
عمل بای پس معده در ایران همچنین می‌تواند توانایی شما را برای انجام فعالیت‌های معمول روزانه بهبود بخشد؛ یعنی فعالیت‌هایی که اضافه وزن مانع انجام آنها شده بود. این ویژگی در نهایت به بهبود کیفیت زندگی شما کمک می‌کند.
همچنین می‌توان به مزایای زیر نیز اشاره کرد:
- کاهش وزن قابل توجه در کوتاه مدت (۶۰ تا ۸۰ درصد کاهش وزن اضافی)
- نتایج ماندگار و طولانی مدت (داده‌ها نشان میدهد که تا ۲۰ سال پس از جراحی، اکثر بیماران بیش از ۵۰ درصد کاهش وزن اضافی خود را حفظ می‌کنند)
- بهبود بیماری‌های مرتبط با چاقی
- کاهش وزن کلی بیشتر به دلیل محدودیت‌های غذایی و جذب کالری کمتر
- کاهش وزن اولیۀ سریع‌تر
- ترغیب به انتخاب‌های غذایی سالم‌تر
معایب عمل بای پس معده
عمل‌های جراحی لاغری خصوصاً عمل‌هایی که مانند بای پس معده تهاجمی‌تر باشند، بدون عوارض و معایب نیستند. از جمله معایبی که می‌توانیم برای عمل بای پس معده در ایران ذکر کنیم، عبارتند از:
- تغییر دائمی در آناتومی بدن
- محدودیت در انتخاب رژیم غذایی تا آخر عمر
- سندرم دامپینگ (Dumping syndrome) که باعث می‌شود بعد از خوردن غذاهای سرشار از قند، کالری و چربی، ۲۰ تا ۳۰ دقیقه تهوع و احتمالاً استفراغ، اسهال و ضعف کلی را تجربه کنید.
- مدت اقامت بیمار پس از این عمل بیشتر از سایر عمل ها است.
- برخلاف عمل های دیگر در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به کمبود ویتامین و مواد معدنی به ویژه کمبود ویتامین B12، آهن ، کلسیم و فولات شود.
نکته: شما باید با کنار هم گذاشتن معایب، مزایا و خطرات عمل بای پس معده در ایران، بهترین تصمیم را با توجه به شرایط بدن خود بگیرید.
انواع روش های عمل بای پس معده در ایران
امروزه این عمل به روشهای مختلفی صورت می‌گیرد که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم:
عمل بای پس معده با لاپاراسکوپی
در این روش، جراح یک دوربین بسیار کوچک به نام لاپاراسکوپ را به داخل شکم می‌فرستد که اجازه میدهد داخل بدن را دیده و لاپاراسکوپی را انجام دهد. به طور معمول، جراح برای عمل بای پس معده با لاپاراسکوپی، 4 تا 6 شکاف کوچک در شکم بیمار ایجاد می‌کند و از طریق آنها، عمل بای پس معده برای لاغری را انجام میدهد. تصویر ریزدوربین لاپاراسکوپ، بر یک صفحۀ نمایشگر در اتاق عمل دیده می‌شود و براساس آن، جراحان می‌توانند بدون ایجاد شکاف‌های بزرگ در معده، به بررسی اورگان‌های داخلی بپردازند.
مینی بای پس معده
از آنجا که عمل بای پس معده در ایران به شکل قدیمی، دارای عوارض زیادی است، برخی روشهای ترکیبی و جایگزین نیز برای آن وجود دارد تا بتوان به همان نتایج اما با عوارض کمتری دست یافت. یکی از این روش‌ها، مینی بای پس معده است که در آن، برخلاف روش کلاسیک، معده و رودهۀ کوچک تنها با یک نقطۀ اتصال یا آناستوموز به هم پیوند داده می‌شوند.
به همین دلیل، طول پیوند روده‌ای کوتاه‌تر و سرعت ریکاوری در آن بالاتر است. برخلاف روش قدیمی، در مینی بای پس معده، جراحی برگشت‌پذیر است. از آنجا که رودۀ متصل به معده، شبیه به حرف امگا در الفبای لاتین به نظر می‌رسد، به این روش، عمل بای پس معده امگا هم گفته می‌شود.
ساسی بای پس معده
از دیگر روشهای جدید برای درمان چاقی مفرط، ساسی بای پس معده است که ترکیبی از دو روش اسلیو معده و بای پس معده محسوب می‌شود. این درمان، از طریق لاپاراسکوپی انجام می‌گیرد و طبق تحقیقات، از تاثیر بالایی برخوردار است. در جراحی ساسی بای پس معده، معده برش داده شده و به بخشی از روده‌ی کوچک متصل می‌شود، اما بخش انتهایی معده بدون دستکاری باقی می‌ماند. به همین دلیل، سطح جذب مولتی ویتامین‌ها در مورد بیمارانی که از این روش استفاده کرده‌اند، بالاتر است.
عمل بای پس کلاسیک معده
بای پس معده در ایران به روش کلاسیک، از بهترین جراحی‌های کاهش وزن محسوب می‌شود؛ زیرا درصد برگشت وزن در این روش، بسیار پایین است. حجم معده در این روش بسیار کوچک می‌شود و در اکثر مواقع بخشی از روده هم حذف می‌شود. در این روش دو اتصال بین معده و روده ایجاد می‌شود.
تکنیک ساسج بای پس
در جراحی بای پس معده با تکنیک ساسج بای پس، بخشی از معده برش داده می‌شود و در انتهای روده پیوند زده می‌شود. البته در این روش لزوما نباید به انتهای روده، معده را پیوند زد، بلکه می‌توان آن را به بخش‌های دیگر روده که دورتر از معده قرار دارند هم پیوند زد. در این روش نیز ترکیب هر دو روش اسلیو و بای پس را مشاهده می‌کنیم، با این تفاوت که در ابتدا اسلیو معده انجام می‌شود و سپس بای پس معده بر روی بیمار انجام می‌شود.
انتظار از عمل بای پس معده در ایران
عمل بای پس معده و دیگر جراحی‌های کاهش وزن در بیمارستان انجام می‌شوند. جهت انجام این عمل از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود، این یعنی در طول جراحی به هیچ وجه هوشیار نیستید. جزئیات جراحی به شرایط شخص، نوع جراحی که روی شما انجام می‌شود و بیمارستان و دکتری که این جراحی را انجام میدهد، بستگی دارد. برخی جراحی‌های کاهش وزن به روش سنتی انجام می‌شود که در آن برش بزرگ و بازی، روی شکم فرد ایجاد می‌شود.
امروزه بسیاری از این جراحی‌ها به صورت لاپاروسکوپی انجام می‌شود. لاپاراسکوپی یک ابزار لوله‌ای کوچک است که روی سر آن دوربین وصل شده‌است. لاپاراسکوپی توسط برش‌های کوچک وارد شکم می‌شود. دوربین کوچکی که روی لاپاراسکوپی متصل است، به جراح اجازه میدهد بدون ایجاد برش بزرگ و باز روی جراحی نظارت داشته باشد.
لاپاراسکوپی اجازه میدهد مدت ریکاوری پس از جراحی کوتاه‌تر و سریع‌تر شود، اما این روش برای همه مناسب نیست. این جراحی معمولا ساعت ها طول می‌کشد. بعد از انجام جراحی در اتاق ریکاوری به هوش می‌آیید، جایی که کادر پزشکی شما را تحت نظر دارند تا مشکلی پیش نیاید. بستری‌شدن در بیمارستان چیزی حدود سه تا پنج روز طول خواهد کشید.
موارد منع عمل بای پس معده
در مواردی پیش می‌آید که تعدادی از افراد به هیچ عنوان برای انجام عمل بای پس معده در ایران مناسب نیستند؛ به عنوان نمونه افرادی که دچار حالات زیر هستند، از این موارد می‌باشند:
- نارسایی شدید قلبی
- بیماری عروق کرونر ناپایدار
- مرحله نهایی بیماری ریه
- فشار خون پورتال
- وابستگی به مواد مخدر و یا الکل
- ظرفیت ذهنی مختل و یا ناتوانی در پایبندی به جایگزینی ویتامین مادام‌العمر
- بیماری کرون که اجازۀ انجام عمل بای پس معده در ایران را نمی‌دهد
- پرخوری عصبی کنترل نشده یا درمان نشده
- افسردگی اساسی یا روان پریشی درمان نشده
- اختلال شدید خونریزی
- تحت درمان سرطان در حال حاضر
- ناتوانی در بیهوشی عمومی
مراحل انجام عمل بای پس معده در ایران
پیش از اینکه وارد مراحل اصلی انجام بای پس معده وارد شویم، به این نکته توجه کنید که مهم‌ترین مرحلۀ انجام این جراحی، پیدا کردن یک دکتر خوب است. این جراحی یک جراحی جدی و نسبتاً خطرناک است و باید توسط یک پزشک ماهر و زبردست انجام شود. در غیر این صورت نتیجۀ خوبی به دنبال نخواهد داشت. مراحل انجام این عمل لاغری شامل موارد زیر است:
جستجوی بهترین پزشک عمل بای پس معده در ایران
از اصلی‌ترین مراحل این جراحی این است که بهترین دکتر عمل بای پس را پیدا کنید. حتی اگر امکان جابجایی دارید، برای انجام این جراحی به سایر پزشکان در دیگر شهرها هم مراجعه کنید. مثلا اگر در مشهد زندگی می‌کنید، به دنبال بهترین دکتر بای پس معده در مشهد باشید و در صورتی که پیدا نشد، به شهرهای دیگر مانند تهران مراجعه کنید.
تکمیل فرم رضایت نامه
قبل از عمل جراحی باید با جراحتان ملاقات کنید. برای تأیید خواسته شما برای انجام عمل بای پس معده، باید یک فرم رضایت‌نامه را امضا کنید. توصیه می‌کنیم که به دقت این فرم را مطالعه کنید. این کار برای اطمینان از درک کامل خطرات، مزایا و عوارض احتمالی جراحی انجام می‌شود. همچنین قبل از امضاکردن رضایت‌نامه، هرگونه سؤالی که ممکن است داشته باشید را از پزشک متخصص بپرسید.
مرحلۀ بیهوشی عمومی
عمل بای پس معده در ایران باید تحت بیهوشی عمومی انجام شود. یعنی بیمار در طول این جراحی، کاملاً خواب است. بعد از این که بیمار به‌تدریج از خواب بیدار شد، ممکن است تا چند ساعت و تا زمانی که آثار بیهوشی عمومی کاملاً از بین برود، احساس خواب‌آلودگی کند. امکان دارد بیمار یک یا چند روز دچار اختلال در حافظه یا تمرکز شود، اما با گذشت زمان به حالت عادی برگردد.
برش شکم و انجام عمل بای پس معده
بیشتر جراحی‌های بای پس معده با استفاده از برش‌های سوراخ کلید (لاپاروسکوپی) انجام می‌شوند که شامل قراردادن ابزار با استفاده از ۱ تا ۵ برش کوچک در شکم است. این برش‌ها، کوچک و کم تهاجم هستند و جای زخم کوچکی را بر جای می‌گذارند و خیلی زود بهبود پیدا می‌کنند.
پس از ایجاد برش با هریک از تکنیک‌های موجود، جراح در قسمت بالای شکم برشی ایجاد می‌کند تا بتواند معده را کوچک کند. این کار باعث ایجاد کیسه‌ای می‌شود که حدوداً اندازۀ یک گردو است و تنها ۳۰ میلی‌لیتر غذا را در خود نگه می‌دارد. این در حالی است که معدۀ معمولی ظرفیتی حدود ۱ لیتر (یا ۱۰۰۰ میلی‌لیتر) دارد.
گام بعدی عمل بای پس معده در ایران ، برش روده خواهد بود. همان‌طور که گفتیم بخشی از ابتدای رودۀ باریک بریده می‌شود و سپس روده باریک به کیسه کوچک باقی‌مانده از معده متصل می‌شود. این امر باعث می‌شود که غذا قسمت زیادی از معده و قسمت ابتدایی رودۀ کوچک را بای پس کند (دور بزند) که به همین خاطر به این جراحی، بای پس معده می‌گویند.
بستن برش به وسیله بخیه
پس از اتمام عمل، جراح از بخیه برای بستن قسمت‌های برش داده شده استفاده می‌کند و محل برش‌ها را با پانسمان می‌پوشاند. ممکن است پزشک یک درن (Drain) را در شکم قرار دهد تا از بروز هرگونه ورم جلوگیری کند. بیمار باید در عرض ۱۰ تا ۱۴ روز پس از جراحی به بیمارستان برگردد تا پزشک بخیه‌ها و درن‌ها را بردارد. قبل از اینکه بیمار از بیمارستان مرخص شود، پرسنل بیمارستان زمان مراجعۀ بعدی را مشخص خواهند کرد.
بازگشت به بخش عمومی بیمارستان
پس از پایان عمل، کارکنان بیمارستان بیمار را به بخش عمومی بیمارستان منتقل می‌کنند و جراح برای تسکین درد، مسکن‌های مناسبی را برای او تجویز می‌کند. باید انتظار داشت که پس از عمل بای پس معده در ایران، بین ۱ تا ۳ روز بیمار، در بیمارستان بماند. در طول این مدت ممکن است بیمار محدودیت‌های زیادی در خصوص خوردن و نوشیدن داشته باشد و ممکن است جراح توصیه کند که مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی را مصرف کند.
خطرات و عوارض عمل بای پس معده
مانند هر جراحی بزرگ، عمل بای پس معده در ایران و سایر جراحی‌های کاهش وزن خطرات بالقوه‌ای برای سلامتی دارند؛ چه در کوتاه‌مدت و چه در دراز مدت. خطرات مرتبط با عمل جراحی مشابه هر عمل جراحی شکمی است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی بیش از حد
- عفونت
- واکنش‌های نامطلوب به بیهوشی
- لخته شدن خون
- مشکلات ریوی یا تنفسی
- نشت در دستگاه گوارش
خطرات و عوارض طولانی مدت بای پس معده می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- انسداد روده
- سندرم دامپینگ، ایجاد اسهال، حالت تهوع یا استفراغ
- سنگ کیسه صفرا
- فتق
- قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
- سوء تغذیه
- سوراخ شدن معده
- زخم معده
- استفراغ
نکته: توجه کنید که عوارض بای پس معده در ایران ، به ندرت می‌تواند کشنده باشد.
اقدامات پیش از عمل بای پس معده
تعدادی از اقداماتی که بهتر است پیش از انجام جراحی بای پس معده در ایران انجام دهید، شامل موارد زیر هستند:
- ورزش کردن و تغذیه سالم را در برنامۀ خود قرار دهید و سعی کنید از بدن جدیدی که در اختیار شما قرار می‌گیرد، مراقبت کنید.
- مشاوره روانشناسی و مشاوره‌های سلامت جسمی دریافت کنید تا از انجام این جراحی و موفقیت‌آمیز بودن آن اطمینان حاصل کنید.
- یک پزشک خوب و ماهر برای انجام جراحی خود پیدا کنید.
- در رابطه با هزینه عمل بای پس معده تحقیق کنید و مطمئن شوید که از پس آن برمی‌آیید.
- با کسانی که عمل بای پس معده انجام داده‌اند مشورت کنید و دغدغه‌های آنها را بشناسید.
- سعی کنید که فیلم‌های جراحی بای پس معده را ببینید و با دیدن آنها متوجه فرایند جراحی شوید.
اقدامات در حین عمل بای پس معده
در زمان انجام عمل بای پس معده در ایران ، مراحل زیر صورت می‌گیرد:
- پس از ورود به بیمارستان، به اتاق آماده‌سازی عمل می‌روید که در آنجا لباس بیمارستان را پوشیده و یک مسیر داخل رگی در رگ بازوی شما قرار داده می‌شود.
- پس از ورود به اتاق عمل، به شما بیهوشی داده می‌شود تا بخوابید.
- برش‌های متعددی در قسمت فوقانی شکم ایجاد می‌شود که از طریق آنها ابزارهای جراحی مختلف (در صورت انجام لاپاراسکوپی) وارد می‌شود.
- با استفاده از این ابزار، جراح یک کیسه ۳۰ میلی‌لیتری از ناحیه معده نزدیک به مری ایجاد می‌کند. کیسه به طور کامل از بقیه قسمت‌های معده جدا می‌شود و باقی‌ماندۀ معده بسته می‌شود.
- پس از تشکیل کیسه، برشی در روده کوچک ایجاد می‌شود و آن را به بخش بالایی و پایینی تقسیم می‌کند.
- قسمت بالایی روده کوچک (اثنی عشر) بای پس می‌شود، در حالی که قسمت پایینی (ژژونوم) به سمت بالا کشیده می‌شود و به کیسه تازه تشکیل شده متصل می‌شود.
- سپس انتهای دوازدهه بای پس شده، مجدداً به ژژونوم متصل می‌شود تا غذا و آنزیم های گوارشی با هم مخلوط شوند.
- سپس برش‌ها با بخیه‌های قابل حل یا منگنه‌های جراحی بسته می‌شوند.
- بیهوشی قطع می‌شود و شما به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید.
اقدامات پس از عمل بای پس معده در ایران
بلافاصله پس از عمل بای پس معده می‌توانید مایعات مصرف کنید، اما از مصرف مواد غذایی جامد بپرهیزید؛ زیرا معده و روده در حال بهبود و ترمیم هستند. سپس باید رژیم غذایی به‌خصوصی را دنبال کنید که به‌تدریج از مایعات به سمت غذاهای پوره شکل می‌روند.
پس از آن می‌توانید مواد غذایی نرم را مصرف کنید و سپس سراغ غذاهای سفت‌تر بروید، زیرا سیستم گوارشتان دیگر می‌تواند این غذاها را هضم کند. برای دریافت انواع رژیم لاغری مناسب می‌توانید از متخصص تغذیه کمک بگیرید. این احتمال وجود دارد که در طول ۳ الی ۶ ماه اول پس از جراحی بای پس معده، تغییراتی را تجربه کنید؛ زیرا بدنتان به کاهش سریع وزن واکنش نشان میدهد. تعدادی از تغییرات پس از عمل بای پس معده در ایران عبارت‌اند از:
. بدن درد
. احساس خستگی (شبیه به حالت آنفولانزا)
. احساس سرما
. خشکی پوست
. نازک شدن موها و ریزش موها
. تغییرات روانی
کلام نهایی
در این مقاله، به طور خلاصه با عمل بای پس معده در ایران و انواع روش های آن آشنا شدیم. گرچه این عمل به دلیل عوارض طولانی و هزینۀ زیاد، در تمامی موارد توصیه نمی‌شود، ولی دربارۀ بیمارانی که امکان کاهش چاقی به وسیلۀ روشهای دیگر را ندارند، یک درمان قطعی و موفقیت‌آمیز خواهدبود. تصمیم نهایی دربارۀ این مسئله، به میزان رضایت بیمار و تایید پزشک متخصص نیازمند است. به عنوان توصیۀ آخر، حتما از مشاوره‌های پزشکی، پیش از اتخاذ هر تصمیمی، نهایت استفاده را بکنید.